Kismaayo(Idaacadda Waamo)-Dadka naafada ah waa hal bilyan oo qof adduunka oo dhan ah – way ku yar tahay inay helaan daryeel caafimaad, waxbarasho, shaqo iyo ka qaybgalka bulshada. Waxay aad ugu dhow yihiin inay ku noolaadaan faqri, la kulmaan heerar sare oo rabshado ah, dayacaad iyo xadgudub, waxayna ka mid yihiin kuwa ugu badan ee la takooro bulsho kasta oo ay dhibaatadu saamaysay.
Dadka aragga naafada ka ah, nolosha ku hoos jirta xannibaadda waxay u keentay dhowr arrimood oo ku saabsan madaxbannaanida iyo go’doominta, gaar ahaan dadka ku tiirsan isticmaalka taabashada si ay u gudbiyaan baahidooda iyo helitaanka macluumaadka. Intii lagu jiray masiibada COVID-19, dhaqammo badan oo wanaagsan ayaa waxaa hirgeliyay qaybo ka mid ah nidaamka Qaramada Midoobay si kor loogu qaado ka jawaabida naafada ee COVID-19 oo lagu faafiyo macluumaadka farta indhoolaha.
Malawi, Barnaamijka Horumarinta ee Qaramada Midoobay (UNDP) waxay soo saartay 4,050 qalab farta indhoole ah oo ku saabsan wacyigelinta iyo ka hortagga COVID-19. Itoobiya, Xafiiska Wakiilka Sare ee Xuquuqda Aadanaha ee Qaramada Midoobay (OHCHR) wuxuu ku faafiyay macluumaadka maqalka ah, waxbarashada iyo agabka isgaarsiinta, xirfadlayaasha warbaahinta, wuxuuna sameeyay farriimaha waxbarasho ee Braille. UNICEF waxa ay soo saartay qoraallo lagu heli karo luqado badan iyo qaabab la heli karo (ay ku jiraan farta indhoolaha iyo fudud-u-akhris.
Tixgelinta Carruurta iyo Dadka Waaweyn ee Naafada ah ayaa wax ka qabta arrimaha sida helista macluumaadka; biyaha, fayadhowrka iyo nadaafadda; daryeelka caafimaadka; waxbarasho; ilaalinta ilmaha; iyo caafimaadka dhimirka iyo taageerada bulsho-bulsheed, iyo sidoo kale tixgelinta goob shaqo oo loo dhan yahay.
Maalinta indhoolayaasha adduunka, oo la xuso ilaa 2019, ayaa loo dabaaldegaa si kor loogu qaado wacyiga muhiimadda Braille oo ah habka isgaadhsiinta ee xaqiijinta buuxda ee xuquuqda aadanaha ee dadka indhoolayaasha ah iyo kuwa qayb ahaan aragga.
Waa maxay Braille?
Braille waa calaamad taabto ah oo alifbeetada iyo tirooyinka isticmaalaya lix dhibcood si ay u matalaan xaraf kasta iyo nambar kasta, iyo xataa muusik, calaamado xisaab iyo saynis. Braille (oo loogu magac daray hal-abuurkeedii qarnigii 19-aad ee Faransiiska, Louis Braille) waxaa isticmaala dadka indhoolayaasha ah iyo kuwa qayb ahaan wax arka si ay u akhriyaan buugag iyo
qoraallo xilliyeedyo la mid ah kuwa lagu daabacay far muuqaal ah.
Braille waa lama huraan marka laga hadlayo waxbarashada, xoriyatul qawlka iyo ra’yiga, iyo sidoo kale is dhex galka bulshada, sida ka muuqata qodobka 2aad ee heshiiska xuquuqda dadka naafada ah
Maalinta Braille Adduunka 2023 Sannad kasta 4ta Janaayo, sannad-guurada dhalashada Louis Braille waxaa loo dabaaldegaa maalinta indhoolayaasha adduunka hal-abuuraha farta indhoolaha, Louis Braille waxa uu dhashay January 04, 1809, ee Faransiiska. Braille waa luqad ay isticmaalaan dadka aragga naafada ka ah si ay wax u akhriyaan una qoraan.
ugu Horeen waxaa la kulamay Mamulaha Badr Modal Iskuul ayaa iga warbixiyay sida ay wax u bartaan dadka araga iyo caqabadaha ay la kulamaan ardeyda
ugu dambeen Gudomiye ku xigeenka ururka Nafada Jubbaland Xusien Farah Dirir ayaa oo Iddacadda Waamo la hadlay ka warbixiyay marxalada ay caruurta arag arag la ay wax ku bartaan.
Cabdinuur Samriye ayaa warbixintaan inooga diyaariyay.